Sơn Ca là một đảo cát nhỏ mang tên một loài chim, nằm trong nhóm tứ đại danh ca, có giọng hót mê hoặc lòng người, đây là hòn đảo thuộc cụm Nam Yết, huyện đảo Trường Sa tỉnh Khánh Hòa. Sơn Ca có thảm thực vật phong phú, đa dạng nhất trong các đảo thuộc Trường Sa, đặc biệt có nhiều loài cây sống lâu năm luôn tươi tốt như bàng vuông, sồi, phi lao, rau muống biển, ngoài ra còn có các loại cây được cán bộ chiến sỹ mang từ đất liền ra vừa làm cảnh, vừa làm rau xanh, gia vị như đu đủ, chanh, ớt... nhưng đặc biệt nhất là có rất nhiều chim, trong đó chim Sơn Ca chiếm số lượng lớn, có lẽ vì vậy mà đảo được lấy tên loài chim Sơn Ca. Cái tên đảo Sơn Ca đã nói lên ông cha ta yêu chuộng hòa bình đến nhường nào, đến ngay biên vực xa xôi nhất là tên của đất, của đảo cũng hiền dịu và thân thương giản dị như bản chất, hồn cốt dân tộc Việt Nam. Đây cũng là địa danh luôn gắn liền với quyết tâm gìn giữ chủ quyền biển đảo của lớp lớp cán bộ, chiến sỹ Hải Quân nhân dân Việt Nam kể từ khi đảo được giải phóng năm 1975.

Ngược dòng lịch sử, ngày 09/4/1975, Tổng Quân ủy điện cho Bộ Tư lệnh Quân chủng Hải quân tại Đà Nẵng: “Có tin địch chuẩn bị rút khỏi các đảo Trường Sa, kiểm tra ngay và chỉ đạo cho lực lượng hoạt động kịp thời theo phương án đã định”. Theo kế hoạch, ba tàu của Hải quân thuộc Lữ đoàn 125 chở theo lực lượng của Đoàn 126 hóa trang thành tàu cá thẳng hướng Trường Sa thực hiện nhiệm vụ. Ngày 14/4, sau khi giải phóng đảo Sinh Tồn Đông, theo kế hoạch, Quân chủng sẽ giải phóng 03 đảo Nam Yết, Sơn Ca và Sinh Tồn nhưng lúc này các tàu của Ngụy quân đang án ngữ gần đảo Nam Yết nên kế hoạch khó giữ được yếu tố bí mật, vì vậy chuyển sang tấn công đảo Sơn Ca trước. Đêm ngày 24/4, hai tàu 673 và 641 chở lực lượng Hải quân đi từ đảo Song Tử Tây do Thiếu úy Đỗ Viết Cường chỉ huy bí mật đổ bộ đánh chiếm đảo Sơn Ca, lúc này lực lượng của chúng ở đảo Ba Bình phát hiện nhưng chỉ bắn pháo sáng để quan sát. 1h30 phút ngày 25/4, ba trung đội của Đoàn 126 đổ bộ lên đảo Sơn Ca, đến 2h30 phút cuộc tấn công bắt đầu, đến 3 giờ sáng bộ đội ta giải phóng đảo Sơn Ca chỉ trong vòng 30 phút chiến đấu, 23 lính Ngụy quyền ra đầu hàng. Từ đó đến nay, ngày 25/4 hàng năm trở thành ngày truyền thống của cán bộ, chiến sỹ đảo Sơn Ca.

Sau khi giải phóng, ta triển khai đóng giữ liên tục để xác lập chủ quyền, từng bước củng cố cơ sở vật chất, xây dựng công sự trận địa thế trận phòng thủ bảo vệ đảo. Tình hình sau chiến tranh đất nước khó khăn, nhưng cán bộ, chiến sỹ đã kiên cường bám trụ, bảo vệ đảo vững vàng trước mọi gian nan thử thách. Mãi đến sau này Đảng, Nhà nước, Quân đội mới có điều kiện từng bước đầu tư, từ năm 2012 đã triển khai xây dựng đảo Sơn Ca bảo đảm đồng bộ từ hệ thống chiếu sáng năng lượng mặt trời, hệ thống thông tin liên lạc, trang bị vũ khí hiện đại, hệ thống công sự trận địa phòng ngự kiên cố vững chắc; ngọn đèn hải đăng dẫn đường trên tuyến hàng hải quốc tế quan trọng, đồng thời khẳng định chủ quyền của Việt Nam, cùng với đó là các công trình nhà văn hóa, chùa Sơn Linh, công viên Đại tướng Võ Nguyên Giáp, các hạng mục cảnh quan môi trường. Đến năm 2022 tiếp tục được đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang bị làm cho đảo ngày càng khang trang hiện đại. Đây thực sự là những công trình đầy ý nghĩa, chứa đựng tình cảm sâu đậm của quân dân cả nước dành cho đảo Sơn Ca, tạo điều kiện thuận lợi phục vụ đời sống cho cán bộ, chiến sỹ trên đảo, vững tin vượt qua khó khăn, kiên cường bám trụ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo.

Đối với công tác cơ yếu, ngày từ những ngày đầu giải phóng đảo đến nay đã gần nửa thế kỷ, lực lượng cơ yếu đã có đóng góp không nhỏ vào thành tích chung ấy, đặc biệt đã để lại dấu ấn lớn khi vinh dự mã và chuyển bức điện mật của Tổng Quân ủy vào Đà Nẵng chỉ thị các đơn vị khẩn trương giải phóng Trường Sa, trong đó có đảo Sơn Ca. Kể từ đó các thế hệ cơ yếu nối tiếp nhau làm nhiệm vụ, bảo đảm tuyệt đối bí mật thông tin lãnh đạo, chỉ huy các cấp, đặc biệt là trong các thời điểm tranh chấp, xung đột diễn ra gay gắt nhất, góp phần để Sơn Ca có được diện mạo khang trang, hiện đại như bây giờ. Nhân dịp này chúng tôi đã có cuộc trao đổi, trò chuyện thân mật với chỉ huy đảo và hai nhân viên cơ yếu đang làm nhiệm vụ tại đảo Sơn Ca, đó là Thiếu tá Mai Ngọc Thanh và Thiếu tá Trần Nghĩa Bình.

Thiếu tá Mai Ngọc Thanh sinh năm 1977, quê Hậu Lộc, Thanh Hóa, sau khi tốt nghiệp trung cấp cơ yếu, với kết quả học tập rèn luyện tốt được Bộ điều động về Trung tâm mã dịch Cục Cơ yếu công tác. Trong quá trình đó, Mai Ngọc Thanh luôn là gương mặt nổi bật, toàn diện của đơn vị, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, tham gia có hiệu quả phong trào thể thao, nhiều năm được lãnh đạo, chỉ huy các cấp khen thưởng, đến năm 2022, Thanh xung phong đi làm nhiệm vụ tại đảo Sơn Ca. Theo quy định lực lượng làm nhiệm vụ trên đảo phải bảo đảm các tiêu chí về độ tuổi, sức khỏe, năng lực trình độ, phải qua khóa huấn luyện nghiệp vụ, đặc biệt là rèn luyện kỹ năng xử lý các tình huống phức tạp trên biển. Mai Ngọc Thanh cho biết khi được cấp trên cử ra Trường Sa làm nhiệm vụ, quả thật ban đầu không khỏi băn khoăn, bởi chưa đi xa và dài ngày bao giờ. Tuy nhiên sau khi được cấp trên động viên, tìm hiểu thêm qua các lớp đi trước thấy phần nào cũng yên tâm. Đúng là có đi mới biết, bản thân rất choáng ngợp trước sự hùng vĩ của biển khơi và thiêng liêng của chủ quyền Tổ quốc. Mọi thứ mới mẻ hoàn toàn, những điều trước nay chỉ biết qua hệ thống truyền thông hoặc nghe kể lại thì bây giờ mới trực tiếp được chứng kiến. Nhiều lần xem hình ảnh các đoàn công tác tổ chức Lễ tưởng niệm 64 cán bộ, chiến sỹ Hải quân hy sinh trên đảo Gạc Ma ngày 14/3/1988 thấy người đọc diễn văn giọng như nghẹn lại, các thành viên ai cũng rưng rưng ngấn lệ, không cách gì kìm nén được, kể cả những cán bộ cao cấp từng trải qua chiến đấu. Có thể nói đây là điều đặc biệt chỉ có ở Trường Sa, vì vậy mình là thế hệ kế tiếp phải xác định và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Còn Thiếu tá Trần Nghĩa Bình trẻ hơn, anh sinh năm 1984, quê Yên Thành, Nghệ An, là thế hệ thứ hai trong gia đình làm công tác cơ yếu, cả bố mẹ đều công tác trường Cao đẳng kỹ thuật mật mã đã nghỉ hưu. Nối nghiệp gia đình, Trần Nghĩa Bình xung phong vào quân ngũ, được cử đi dự thi học trung cấp cơ yếu rồi được giữ lại Trường công tác. Năm 2022, theo nguyện vọng cá nhân, Trần Nghĩa Bình được cấp trên cử đi làm nhiệm vụ tại đảo Sơn Ca. Trước khi ra đảo công tác, cũng như đồng chí Mai Ngọc Thanh, Trần Nghĩa Bình đã hình dung được khó khăn nhưng rất quyết tâm, bởi các thế hệ cha anh đã làm được, tại sao mình không làm được, gian khổ như thế nhưng không ai nhụt chí, bây giờ thuận lợi hơn nhiều thì không có lý do gì để không hoàn thành nhiệm vụ. Đây quả thật là những suy nghĩ thực sự chín chắn của một lớp thế hệ cơ yếu kế tiếp, các anh đã được đào tạo, rèn luyện trong môi trường Quân đội, tiếp nối truyền thống gia đình, ra sức đóng góp xây dựng phát triển ngành Cơ yếu trong giai đoạn mới. Khi được hỏi cảm xúc lần đầu ra đảo, Trần Nghĩa Bình rất khiêm tốn nói, đã ra đây ai cũng chắc chắn nhớ nhà, nhất là lần đầu đi công tác xa, tuy nhiên không được để điều đó chi phối đến công việc. Chỉ có một chút tâm tư nhỏ là việc liên lạc với người thân gia đình không được dùng máy điện thoại thông minh. Về điều kiện gia đình cả hai đồng chí con còn nhỏ, đồng chí Thanh được đơn vị cho mượn một căn hộ chung cư công vụ để ổn định cuộc sống, đồng Bình đã có nhà riêng, vì vậy cũng phần nào yên tâm.

Nhiệm vụ của các chiến sỹ cơ yếu là bảo đảm bí mật thông tin lãnh đạo chỉ huy, chỉ đạo các cấp trong mọi tình huống, các thông tin đi đến được bảo mật tuyệt đối, bảo đảm phục vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, thực hiện các nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn trên biển, đấu tranh bảo vệ chủ quyền. Tuy mới mẻ nhưng các anh luôn chủ động tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy đảo thực hiện tốt công tác cơ yếu, tổ chức trực 24/24 giờ, bảo đảm điện đi, đến bí mật, chính xác, kịp thời, tổ chức quản lý chặt chẽ tài liệu, bảo dưỡng trang thiết bị, sản phẩm mật mã đúng quy định của Ngành, hoàn thành tốt nhiệm vụ trên giao. Ngoài ra các anh còn tích cực tham gia xây dựng đảo, học tập chính trị, huấn luyện quân sự, hoạt động thể thao, bơi lội nâng cao thể lực sức khỏe để bảo đảm thực hiện nhiệm vụ.

Khi trao đổi với Thượng tá Nguyễn Văn My, chính trị viên đảo Sơn Ca chúng tôi được biết hiện nay đảo Sơn Ca tiếp tục được quan tâm đầu tư nâng cấp hệ thống cơ sở vật chất, doanh trại, trang thiết bị, đồ dùng phục vụ công tác, huấn luyện, học tập, sinh hoạt, đời sống của cán bộ, nhân viên, chiến sỹ trên đảo đã được cải thiện rất nhiều, tuy so với yêu cầu và điều kiện thời tiết khắc nghiệt nơi đây thì quả thật còn khó khăn. Nhiệm vụ yêu cầu cao, khẩn trương, vừa phải tổ chức huấn luyện bảo đảm sẵn sàng chiến đấu, vừa tập trung xây dựng, củng cố đảo, mọi người ít khi được nghỉ ngơi theo đúng nghĩa. Tuy nhiên cán bộ, chiến sỹ luôn quán triệt sâu sắc chỉ thị, nghị quyết của các cấp, xác định đảo là nhà, biển cả là quê hương, tình cảm đồng đội gắn bó như anh em ruột thịt, trên cơ sở đó xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đoàn kết nhất trí cùng nhau phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên giao.

Đồng chí Chính trị viên đảo Sơn Ca đánh giá cao lực lượng cơ yếu, luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, sức khỏe tốt, ngoài nhiệm vụ chính trị, cơ yếu còn tích cực tham gia huấn luyện, lao động xây dựng đảo, tăng gia cải thiện đời sống, hoạt động phong trào rất sôi nổi, hiệu quả, quan hệ gắn bó hòa nhã trong tập thể khiến lãnh đạo rất yên tâm, tin tưởng, dù trong điều kiện nào cũng phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Còn nói về việc đón xuân của cán bộ, chiến sỹ trên đảo, đồng chí Chính trị viên cho biết, để bảo đảm đón Tết cổ truyền giữa trùng khơi được đầm ấm vui tươi, cùng với nhiệm vụ thường xuyên, anh em chủ động triển khai đón Tết trong điều kiện cho phép. Thông thường thời tiết thuận lợi thì khoảng đầu tháng 12 âm lịch các chuyến tàu của Quân chủng sẽ tổ chức chở hàng tết ra sớm. Trong hơn hai năm qua tuy tình hình dịch bệnh phức tạp nhưng hàng hóa phục vụ Tết vẫn được bảo đảm tốt như lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng thiết yếu, hoa, cây cảnh, sản phẩm văn hóa… để cán bộ, chiến sỹ đón tết xum vầy, đầy đủ nhất. Anh em sôi nổi tổ chức gói bánh chưng, chế biến thực phẩm, chăm chút hoa, sửa sang, trang trí hội trường, luyện tập văn nghệ phục vụ hái hoa dân chủ đêm giao thừa. Trong các ngày nghỉ Tết, các ca trực sẵn sàng chiến đấu thực hiện nghiêm quy định của đơn vị, còn lại các hoạt động đón tết được tổ chức vui tươi, đầm ấm, náo nhiệt, có một số hoạt động như trên đất liền giúp cho cán bộ, chiến sỹ có sân chơi, góp phần tạo không khí sôi nổi trong đơn vị khi Tết đến xuân về.

Khi được hỏi về sự phát triển của ngành Cơ yếu trong giai đoạn mới là tiến thẳng lên hiện đại, các anh cho biết đây là sự phát triển tất yếu trong thời đại mới, khi mà khoa học - công nghệ phát triển như vũ bão, cuộc Cách mạng 4.0 trở thành xu thế không thể đảo ngược thì một ngành kỹ thuật đặc biệt như ngành Cơ yếu cũng phải hòa nhập vào cuộc cách mạng đó một cách chủ động, phải tiên phong cùng với các lực lượng liên quan khác, xây dựng phát triển hệ thống kỹ thuật mật mã đồng bộ, hiện đại, nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Là người công tác trong ngành Cơ yếu, vì vậy thường xuyên đọc Ấn phẩm Cơ yếu, đây là một món ăn tinh thần của cán bộ, nhân viên cơ yếu vì trong mỗi bài viết, trang thơ, hình ảnh có tiếng nói, hơi thở của mình trong đó, ấn phẩm càng ngày được hoàn thiện đã kịp thời phản ánh những hoạt động, những tâm tư tình cảm, nguyện vọng của lãnh đạo, chỉ huy các cấp, cán bộ, nhân viên về khát vọng vươn lên để xây dựng, phát triển Ngành tiến thẳng lên hiện đại đến đông đảo bạn đọc. Nhân dịp này các anh gửi lời chúc Ấn phẩm Cơ yếu tiếp tục cho ra nhiều sản phẩm chất lượng tốt, kịp thời phục vụ cán bộ, nhân viên, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo. 

Những tâm sự của các anh với chúng tôi đều là những lời gan ruột từ đáy lòng, nguyện vọng đó cũng là mong muốn của các cấp lãnh đạo, chỉ huy, của toàn thể cán bộ, nhân viên cơ yếu. Chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng với sự đồng lòng nhất trí, của toàn Ngành, sự quan tâm tạo điều kiện của các cấp, hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu xây dựng, phát triển Cơ yếu Quân đội tiến thẳng lên hiện đại, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.

Chia tay cán bộ, chiến sỹ đảo Sơn Ca, trong lòng chúng tôi dâng lên một sự tự hào về thế hệ cơ yếu hôm nay, bất chợt liên tưởng đến giai điệu tha thiết nhưng cũng vô cùng mãnh liệt ca khúc Tổ quốc gọi tên mình của nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, thơ Nguyễn Phan Quế Mai, nhắc nhở mỗi người chúng ta về trách nhiệm đối với sự bình yên của đất nước. Một mùa xuân nữa đang về, chúc cán bộ, chiến sĩ đảo Sơn Ca tiếp tục vững vàng nơi đầu sóng, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.