Nhận thức rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của việc ứng dụng thành tựu khoa học trong công tác công an, đặc biệt là tăng cường sử dụng chữ ký số (CKS) chuyên dùng Chính phủ phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy trong Công an nhân dân (CAND), thời gian qua, Cục Viễn thông và Cơ yếu đã tham mưu Đảng ủy Công an Trung ương, Lãnh đạo Bộ Công an xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật làm cơ sở pháp lý cho việc ứng dụng CNTT, CKS trong cải cách hành chính, phát triển Chính phủ điện tử trong CAND. Công tác quản lý, triển khai sử dụng chứng thư số và dịch vụ chứng thực CKS chuyên dùng Chính phủ trong hoạt động điều hành của Công an các cấp đã đảm bảo tính pháp lý, xác thực, toàn vẹn, an toàn và bảo mật của văn bản điện tử khi trao đổi qua môi trường mạng, tạo môi trường làm việc hiện đại, tiết kiệm thời gian, chi phí; phục vụ hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy, điều hành của Đảng ủy Công an Trung ương, Lãnh đạo Bộ và công an các đơn vị, địa phương; tạo tiền đề đẩy mạnh ứng dụng CNTT, cải cách hành chính, xây dựng phát triển Chính phủ điện tử, chuyển đổi số trong CAND, góp phần quan trọng vào công cuộc bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội.

Trong những năm qua, chứng thư số do Ban Cơ yếu Chính phủ cung cấp, triển khai trong ngành Công an được ứng dụng ký số, bảo mật thông tin gửi, nhận trong mạng nội bộ công an các đơn vị cấp tỉnh và từ công an tỉnh đến Công an các huyện/thành/thị trực thuộc đã phát huy tốt hiệu quả sử dụng. Công tác chỉ đạo, hướng dẫn quản lý, khai thác, sử dụng chứng thư số dùng ký số/xác thực, bảo mật thông tin được tăng cường, bảo đảm chặt chẽ, thống nhất từ Bộ đến công an các đơn vị, địa phương; từ điều kiện triển khai, hướng dẫn sử dụng; công tác bàn giao, vận chuyển, thống kê nhằm nâng cao ý thức cảnh giác đối với các nguy cơ mất an toàn, lộ lọt thông tin. Công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả đến toàn thể lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ chiến sĩ nhằm nâng cao trách nhiệm, thống nhất nhận thức cho đội ngũ lãnh đạo, chỉ huy các cấp và cán bộ, chiến sĩ về tầm quan trọng của CKS trong công tác công an, đặc biệt là các dịch vụ công, hành chính công Bộ Công an đang triển khai. Công tác kiểm tra kết hợp với công tác phổ biến, tuyên truyền các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản quản lý Ngành và yêu cầu bảo đảm an ninh, an toàn kỹ thuật nghiệp vụ cơ yếu đã giúp cấp ủy, lãnh đạo nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong việc chấp hành các quy định pháp luật về cơ yếu và quản lý chặt chẽ, sử dụng, khai thác hiệu quả các loại hình sản phẩm mật mã nói chung và thiết bị chứng thư số nói riêng, kịp thời phát hiện những tồn tại, hạn chế để chấn chỉnh, khắc phục.

Cùng với đó, việc đảm bảo hạ tầng kỹ thuật, các hệ thống ứng dụng phục vụ triển khai CKS đã được đầu tư, xây dựng, mở rộng mạng truyền dẫn cáp quang băng thông lớn kết nối các đơn vị thuộc cơ quan Bộ, công an các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Hiện nay, hạ tầng truyền dẫn tiếp tục được xây dựng, nâng cấp theo hướng hiện đại, quy mô mở rộng đến công an cấp huyện, xã trên toàn quốc. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Lãnh đạo Bộ về xây dựng, phát triển Chính phủ điện tử, chuyển đổi số trong CAND, Cục Viễn thông và Cơ yếu đã tập trung đầu tư nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống mạng máy tính diện rộng ngành Công an, hạ tầng chứng thực CKS chuyên dùng Bộ Công an, từng bước đáp ứng yêu cầu triển khai ứng dụng công nghệ thông tin nói chung và ứng dụng CKS chuyên dùng nói riêng trong CAND. Tập trung đầu tư xây dựng hệ thống chứng thực CKS chuyên dùng ngành Công an hiện đại, đồng bộ, đảm bảo đủ năng lực đáp ứng yêu cầu ký số, xác thực trong các giao dịch điện tử, xây dựng, phát triển Chính phủ điện tử, các dịch vụ hành chính công có liên quan đến nhiệm vụ công tác công an. Mạng máy tính diện rộng đa dịch vụ dùng riêng ngành Công an đã được xây dựng với 03 Trung tâm điều khiển vùng tại Hà Nội, Đà Nẵng, Hồ Chí Minh. Tất cả Công an các đơn vị, địa phương đều được đầu tư xây dựng mạng nội bộ kết nối thông suốt với mạng diện rộng của Bộ. Công an quận, huyện, thị xã đều được đầu tư xây dựng mạng LAN kết nối tới công an tỉnh, thành phố để triển khai các ứng dụng, dịch vụ CNTT để truyền số liệu nghiệp vụ, trao đổi văn bản, truyền hình nghiệp vụ, giao ban trực tuyến, cổng/trang thông tin điện tử và thư tín điện tử.

Qua 7 năm tổ chức triển khai thực hiện, Đảng ủy Công an Trung ương, Lãnh đạo Bộ Công an xác định việc ứng dụng CKS và dịch vụ chứng thực CKS chuyên dùng là yếu tố nòng cốt đảm bảo tính pháp lý, xác thực, toàn vẹn, an toàn và bảo mật của văn bản, tài liệu điện tử, tiến tới phát triển Chính phủ điện tử, chuyển đổi số trong CAND góp phần hoàn thành tốt các nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước, Chính phủ giao.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc tăng cường sử dụng CKS chuyên dùng Chính phủ phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy trong CAND vẫn còn tồn tại một số hạn chế về nhận thức tầm quan trọng của CKS dẫn đến việc ứng dụng và triển khai CKS chưa đạt hiệu quả cao. Công tác phổ biến, quán triệt thực hiện các văn bản liên quan tại một số đơn vị chưa kịp thời; hoạt động nghiệp vụ của ngành công an thường xuyên xử lý, truy cập, sử dụng các văn bản, dữ liệu có chứa nội dung bí mật nhà nước dẫn đến khó khăn trong quá trình triển khai ứng dụng CNTT, chia sẻ dữ liệu dùng chung; nguồn lực đầu tư cho ứng dụng CNTT, bảo mật thông tin chưa đáp ứng được các yêu cầu phát triển.

Trung tâm Chứng thực CKS chuyên dùng Bộ Công an hiện đang phục vụ hiệu quả hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và hệ thống sản xuất, cấp, quản lý căn cước công dân gắn chip điện tử. Tuy nhiên, hệ thống chưa đáp ứng được yêu cầu cung cấp chứng thư số để ký số/xác thực và bảo mật thông tin tích hợp trong các phần mềm ứng dụng cho công tác nghiệp vụ. Bên cạnh đó, bộ phận Văn thư công an các đơn vị, địa phương thường xuyên tiếp nhận số lượng văn bản cần ký số rất lớn nhưng tốc độ đáp ứng của phần mềm ký số hiện tại còn chậm, tốn nhiều thời gian, ảnh hưởng đến hiệu quả, tốc độ gửi văn bản qua Trục liên thông văn bản quốc gia. Phần mềm ký số triển khai tại công an các đơn vị, địa phương đang hoạt động đơn lẻ, chưa được kết nối, tích hợp với các dịch vụ chứng thực CKS trực tuyến như nhãn thời gian khi ký, kiểm tra trạng thái chứng thư số tại thời điểm ký để đảm bảo tính toàn vẹn, xác thực, chống chối bỏ của dữ liệu điện tử.

Hiện nay, Bộ Công an đang triển khai hệ thống dịch vụ công phục vụ công dân và doanh nghiệp theo chỉ đạo của Chính phủ, tuy nhiên việc xác thực CKS gắn kèm tài liệu, hồ sơ của doanh nghiệp, công dân gửi đến cổng dịch vụ công còn gặp nhiều khó khăn. Lý do lớn nhất do nhiều tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực CKS công cộng chưa duy trì cập nhật các dịch vụ chứng thực trực tuyến tuân thủ theo Nghị định số 130/2018/NĐ-CP ngày 27/9/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Giao dịch điện tử về CKS và dịch vụ chứng thực CKS, đặc biệt là các dịch vụ về cung cấp trạng thái chữ ký số, việc dán nhãn thời gian tại thời điểm ký. Việc chuyển đổi từ chứng minh thư 9 số sang căn cước công dân 12 số dẫn đến việc trùng lặp số lượng thuê bao chứng thư số công cộng, có nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh an toàn hệ thống.

Để triển khai có hiệu quả CKS chuyên dùng Chính phủ phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy trong CAND, trong thời gian tới nên tập trung thực hiện một số giải pháp:

Một là, tiếp tục tổ chức thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 02/CT-TTg, Nghị quyết số 17/NQCP của Chính phủ và Quyết định số 2612/ QĐ-BCA của Bộ Công an phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số trong CAND đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Nghị quyết số 56-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược phát triển ngành Cơ yếu Việt Nam đến năm 2030 và định hướng đến năm 2045; Đề án triển khai các hệ thống bảo vệ thông tin thuộc phạm vi bí mật nhà nước dùng mật mã đáp ứng yêu cầu triển khai Chính phủ điện tử; Xây dựng hệ thống thông tin báo cáo của Bộ Công an có tích hợp ứng CKS và phối hợp với Văn phòng Chính phủ triển khai cung cấp, kết nối các thông tin, dữ liệu của Bộ Công an với Hệ thống thông tin báo cáo Chính phủ phục vụ chỉ đạo điều hành của Chính phủ theo Quyết định số 148/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Hai là, tập trung đầu tư hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật Trung tâm Chứng thực CKS Bộ Công an tại Hà Nội và đầu tư xây dựng 01 hệ thống chứng thực số dự phòng tại thành phố Hồ Chí Minh để bảo đảm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chứng thực chữ ký số hoạt động online 24/7 thường xuyên, liên tục trong ngành Công an.

Ba là, tổ chức Hội nghị sơ kết 05 năm thực hiện Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 23/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường sử dụng chữ ký số chuyên dùng Chính phủ trong CAND.

Bốn là, triển khai nhiệm vụ được giao tại Đề án 06 về ứng dụng dữ liệu dân cư và định danh, xác thực điện tử; phối hợp với các đơn vị thực hiện cung cấp chứng thư số dùng ký số/xác thực đối với các kết nối, chia sẻ dữ liệu nội ngành và chia sẻ ngoại ngành.

Năm là, chủ động tổ chức sản xuất, kịp thời cung cấp, triển khai các sản phẩm mật mã, các giải pháp kỹ thuật để thực hiện tốt nhiệm vụ bảo đảm bí mật, an toàn nội dung thông tin lãnh đạo, chỉ huy của Đảng, Nhà nước và lực lượng vũ trang. Tập trung nghiên cứu, sản xuất các sản phẩm mật mã, có các giải pháp bảo mật, an toàn thông tin cho công an các đơn vị, địa phương, trọng tâm là các sản phẩm mật mã mang tính đặc thù, chuyên dụng, phù hợp và đồng bộ với hạ tầng thông tin liên lạc, CNTT hiện có, phục vụ xây dựng, phát triển Chính phủ điện tử và chuyển đổi số trong CAND